Na wirtualnej półce

W powszechnym przekonaniu matematyka jest dla uczniów trudna. Niechęć do matematyki jest specyfiką nie tylko w polskich szkołach, nawet nie tylko europejskich.  W Stanach Zjednoczonych w pierwszych latach obecnego stulecia powstał program, który miał zbadać przyczyny niechęci uczniów do matematyki Why don’t our children like math? Dlaczego wielu uczniów – mówiąc wprost – boi się matematyki? Odpowiedzi na to pytanie można szukać w wydanej w 2019 roku monografii Adama Mroczkowskiego Kultura uczenia się matematyki uczniów kończących II i II etap edukacyjny. Książka jest wynikiem badań naukowych nad kulturą uczenia się matematyki, przeprowadzonych na terenie Bydgoszczy w szkołach publicznych, gdzie notowane corocznie wyniki testów gimnazjalnych i maturalnych z matematyki są poniżej średniej krajowej.

W pierwszej części publikacji autor omawia wyniki przeprowadzanych wcześniej badań, które stanowiły już próbę odpowiedzi na postawione powyżej pytanie. Odpowiedzi mogą być na przykład takie:

1. Matematyka wymaga pracowitości i systematyczności. Sukces jest związany z przedłużonym czasem uczenia się.
2. Matematyki nie da uczyć się fragmentarycznie. Tu niczego nie można „zakuć, zaliczyć i zapomnieć”.
3. Niechęć do matematyki ma niejednokrotnie uwarunkowania rodzinne - rodzice, którzy doznawali niepowodzeń w uczeniu się matematyki, przekazują tę niechęć swoim dzieciom.

W myśleniu o uczeniu się matematyki zakorzenione są szkodliwe mity:

1. Dziewczęta nie mają uzdolnień matematycznych
2. „Nie znam się na matematyce, bo jestem humanistą”

Brak umiejętności matematycznych bywa czasami swoistym powodem do dumy. Analfabetyzm matematyczny dotyka często osoby dobrze wykształcone, które z przedziwną przewrotnością obnoszą  się ze swoją matematyczną ignorancją: „Ściągałem/ściągałam na maturze”.

Skąd takie podejście? Autor wskazuje zidentyfikowane w wyniku przeprowadzonych badań typowe błędy w myśleniu o nauczaniu matematyki popełniane – niestety – również przez nauczycieli. W nauczaniu matematyki często wciąż stosuje się rozwiązania behawiorystyczne, choć w myśleniu o edukacji pojawiły się od tego czasu konstruktywizm, kognitywizm, podejście socjokulturowe, a wreszcie konektywizm. Badania wykazują, że – pomimo iż matematyka uznawana jest za naukę ścisłą, a każde działanie matematyczne ma tylko jedno poprawne rozwiązanie – przeszkodą w jej uczeniu się jej jest schematyzm myślenia.

Wyniki badań przeprowadzonych w bydgoskich szkołach wykazały, że uczniowie preferują uczenie się matematyki w sposób pamięciowy, a nie przez zrozumienie. Deklarują, że lubią uczyć się matematyki z koleżankami i kolegami, a większość uczniów chętnie tłumaczy zadania innym, jeżeli sama potrafi je wykonać. Jednakże najczęściej dobra współpraca koleżeńska na matematyce polega – w przekonaniu uczniów – na wyrażaniu zgody na odpisywanie prac domowych i ściąganiu na sprawdzianach.

Uczniowie nie mają poczucia, że wiedzę matematyczną wykorzystują na innych przedmiotach. To jedna z przyczyn tego, że kultura uczenia się matematyki obniża się wraz z kolejnym etapem edukacji. Im wyższy etap, tym częściej uczniowie matematyki uczą się na pamięć. Dlaczego następuje taki regres w uczniowskim uczeniu się matematyki? Nasi uczniowie wciąż boją się mylić. Tymczasem błędy uczniowskie podczas uczenia się matematyki są zjawiskiem naturalnym, a w pewnym sensie koniecznym. Wyciągnięcie wniosków z błędu jest dla uczącego się (oraz nauczyciela) cenną lekcją. Niestety błędy są w szkolnej rzeczywistości piętnowane negatywnie ocenami bez należytej analizy. Takie podejście jest dalekie od konstruktywistycznej wizji edukacji.

Stosowane przez uczniów metody pracy są adekwatne do szkolnej rzeczywistości, a ta jest skoncentrowana na przygotowywaniu do testów. Paradoksalnie – w ten sposób tworzy się błędne koło (niemocy) w uczeniu się matematyki.

il.pixaby.com

Książka dostępna 24/7 w Wirtualnej Czytelni Ibuk Libra. Kody PIN do czytelni możecie pobrać w naszej wypożyczalni 👫osobiście 👉 w godzinach pracy biblioteki, 📧mailowo: wypozyczalnia@cen.info.pl,📞telefonicznie: 54 231 33 42 wew. 31.